Drenthe’s oudste

Samenvatting

Als kleine jongen liep Gerwin Tiems uit Meppen (tussen Hoogeveen en Emmen) al vaak langs de oude boerderij aan de Middendorpsstraat. 'Toen ik anderhalf jaar geleden de kans kreeg om het bouwwerk over te nemen, heb ik niet lang geaarzeld', zegt hij. 'Ok, ik moest nog wel eerst mijn vrouw zien over te halen om met mij mee naar het dorp te verhuizen, maar dat is gelukt.'

Dat het niet om zomaar een boerderij gaat, bleek al snel toen bouwhistoricus Jim Klingers zich ermee ging bemoeien. “Op basis van het bestuderen van de jaarringen in de oude gebinten op zolder, konden we al snel vaststellen dat het gaat om een boerderij uit 1380 of 1381”, zegt Klingers. “En daarmee is dit voor zover nu bekend de oudste boerderij in Drenthe die bewaard is gebleven.” Het is daarmee namelijk ongeveer vier jaar ouder dan een boerderij in Anderen. De vermoedens van deze ouderdom werden bevestigd toen Tiems in de tuin ook een potscherf uit de 14de eeuw uit de grond haalde.
Tot in de jaren zestig was het bouwwerk nog redelijk gaaf, historisch gezien. “Maar helaas heeft de toenmalige eigenaar begin jaren zestig besloten om er een moderne veestal van te maken; de oude woning werd er helemaal uit gesloopt”, weet Klingers. “Hij had een vergunning gekregen om er 22 koeien te houden en dat was voor hem voldoende reden om af te zien van een plan om de boerderij een monumentenstatus te geven. Schaalvergroting van zijn bedrijf was net wat interessanter dan de monumentenstatus.” Bepaalde oude delen verdwenen en moderne stenen en betonnen constructies werden gebruikt in de gevel. Maar volgens Klingers valt de schade te overzien. “De verbouwing van destijds is met zoveel haast gebeurd, dat er gelukkig ook delen bewaard zijn gebleven. Daar hebben we nu profijt van.”

 

 

‘Bijzondere gebinten’
Opvallend aan de boerderij is volgens de historicus vooral de eikenhouten gebintconstructie, die hij op de hooizolder aantrof. “Het gaat hier om een zogeheten langsgebint. In het Drents wordt dat ook wel ‘oplecht wark’ genoemd. Er zijn nog maar acht boerderijen in Nederland bekend met deze constructie, waarvan er vijf in Drenthe staan.” De Middeleeuwse bouwtechniek die hier gebruikt is, kom je volgens Klingers feitelijk alleen nog tegen bij archeologische opgravingen. “Dat maakt deze boerderij extra bijzonder.”
Voor Tiems staat voorop dat hij het bijzondere bouwwerk wil redden voor de toekomst. “Dat was voor mij ook de hoofdreden om de boerderij over te nemen. Ik wil het gebouw volledig naar oude stijl restaureren, zodat Drenthe er straks weer een bijzonder monument bij heeft.” Hoe snel hij met dit monnikenwerk kan starten, is nog niet zeker. “Momenteel loopt er nog historisch onderzoek en moet er gekeken worden of de boerderij een provinciaal of Rijksmonument wordt. Zodra dat duidelijk is, kan ik aan de slag.”
Het restaureren zal dan nog een flinke klus worden, denkt hij. “We zullen oude gebinten moeten herstellen. Er moet een betonvloer verwijderd worden en meer in het algemeen moet het gebouw flink onder handen genomen worden.” Op termijn, na de restauratie, wil de eigenaar de 14de-eeuwse boerderij deels openstellen voor publiek. “Hoe we dat precies gaan doen, weet ik nog niet. Maar dat het een aanwinst wordt voor ons dorp, dat is zeker. Als wij daarvan mogen genieten, dan anderen absoluut ook.”

 

 

Nardingegoed sinds 1455 bekend
De oude boerderij van Tiems duikt in documenten voor het eerst op in 1455, onder de naam Nardingegoed. In dat jaar werd de boerderij verkocht aan het Olde Convent, een vrouwenklooster uit Groningen. Toen in 1594 het katholicisme in Groningen verboden werd, werd de boerderij verkocht aan een boer die het pand pachtte. In 1645 werd het bouwwerk in twee delen gesplitst. Beide boerderijen werden tot halverwege de achttiende eeuw bewoond door leden van de familie Nardinge.
In 1962 zou de boerderij als voorlopig monument worden aangemerkt. Maar vlak voordat dat gebeurde, besloot de toenmalige eigenaar het pand zodanig aan te passen dat er een veestal kon komen in het traditionele woongedeelte. De oude buitengevels maakten daarbij plaats voor een casco in moderne stijl, zoals nu nog te zien is. Een historische schuur naast de boerderij brandde in de jaren tachtig af.

Beeldbronnen: Drents Archief/RTV Drenthe

Bron: RTV Drenthe/Wouter van Dijk